“Ngôi nhà đích thực không phải là một ý niệm trừu tượng, mà là cái ta có thể tiếp xúc được, chạm được và sống được trong mỗi phút giây.”
(Thiền sư Thích Nhất Hạnh )
Khu nhà gỗ xưa – nơi có thể chạm vào ký ức, sống cùng một nhịp xưa
Khu nhà gỗ ba gian tại Nhà Xưa Homestay không phải một điểm tham quan, cũng chẳng phải một bối cảnh được dựng lại để chụp ảnh. Đó là một ngôi nhà thật, đã từng được ở, từng nấu cơm, từng nhóm lửa và nay tiếp tục được sống cùng với người mới, trong một mảnh vườn yên lành. Căn nhà ấy được chuyển nguyên vẹn từ một gia đình làng cổ Đường Lâm. Từ cổng gỗ mộc, nhà ba gian đến gian bếp nhỏ phía sau, tất cả đều được tháo dỡ, vận chuyển và lắp dựng lại bằng tay bởi những người thợ Đường Lâm – những bàn tay gắn bó trọn đời với nếp nhà Bắc Bộ.
Gỗ xoan – chất liệu của ký ức lâu bền
Toàn bộ khung nhà làm từ gỗ xoan ta, đã được ngâm dưới ao hồ suốt hơn một năm để đạt độ chắc, tránh mối mọt theo đúng cách làm nhà truyền thống. Cách dựng nhà cũng theo lối cũ: dựng khung trước, rồi mới xây tường, lợp mái, như thể căn nhà được “nuôi lớn” từng chút một, bằng hơi thở của người và của đất. Những cột cái, cột con, cột hậu, cột hiên được lắp ghép thủ công, không dùng đinh sắt, chỉ mộng gỗ khít chặt, đúng như cách ông cha xưa vẫn dựng một ngôi nhà cho nhiều thế hệ.
Ngói mũi hài – những cánh sen nở trên mái nhà xưa
Mái nhà được lợp bằng ngói mũi hài, hay còn gọi là ngói cánh sen, một loại ngói truyền thống xuất hiện trong các kiến trúc đình, chùa, nhà cổ. Mỗi viên ngói như một cánh hoa sen úp ngược. Khi lợp chồng lên nhau, từng lớp ngói tạo nên cảm giác như cả mái nhà là một bông sen lớn, thanh cao, khiêm nhường mà ấm áp. Dưới lớp ngói ấy, người ta không chỉ trú mưa nắng, mà còn trú được vào những khoảng lặng rất riêng trong lòng mình.
Ba gian – ba không gian sống chan hòa
Bước qua bậc cửa, không gian mở ra với ba gian liền mạch, không có vách chia, không ngăn cách thị giác.
Gian giữa là nơi tiếp khách và uống trà. Nơi đây đặt bộ salon gỗ cũ, chiếc tủ lệch, một đài cassette, bộ ấm tích, điếu cày – tất cả vẫn giữ nguyên vẹn theo cách sống của những năm 80-90 ở nông thôn Bắc Bộ.
Gian trái là chiếc giường rẻ quạt gỗ lim được trải chiếu cói mang từ làng cói Thái Bình về. Trên giường có chiếc quạt nan, quạt mo để ai đó phe phẩy trưa hè.
Gian phải là không gian trưng bày đồ gốm của nhiều dòng gốm thủ công – có men rạn, có gốm mộc, có chiếc bát cũ đã sứt miệng. Mỗi món gốm không chỉ để ngắm mà để chạm, để nhớ, để kể chuyện.
Cổng gỗ mộc và gian bếp nhỏ – những phần lặng lẽ mà sống động
Cổng nhà được dựng lại từ gỗ mộc, theo đúng kiểu cổng làng xưa: khung gỗ chắc tay, hai cánh mở ngang, bên trên chóp ngói, không hoa văn cầu kỳ, nhưng đủ khiến người ta nghẹn lại khi bước qua, như thể đang đi vào một miền ký ức rất riêng. Có những buổi sáng, ánh nắng xuyên qua khe cửa cổng, rọi xuống lối gạch, khiến căn nhà phía sau hiện ra vừa thân thuộc, vừa dịu dàng như một bài thơ cũ.
Sau nhà là gian bếp nhỏ, nơi vẫn giữ đầy đủ bếp củi, nồi gang, chõ xôi, gáo dừa, ấm nhôm, nồi đất… những vật dụng từng có mặt trong mỗi gian bếp của người Bắc Bộ thời trước. Ở đây, khách có thể xay thóc, giã gạo, nấu cơm, luộc khoai, hãm trà, chậm rãi và trọn vẹn trong từng chuyển động.
Một ngôi nhà không chỉ để nhìn – mà để chạm, để thở, để sống
Khu nhà gỗ xưa của Nhà Xưa Homestay không phải là nơi tái hiện, mà là nơi đang sống tiếp. Người ta đến đây không chỉ để tham quan, mà để ngồi xuống thật lâu dưới mái hiên, rót một chén trà, nhìn nắng phủ xuống sàn gạch, và lặng lẽ thở sâu.
