Trong những ngày mà người ta sống vội, đi nhanh và thở gấp, nhiều người bắt đầu đi tìm một nơi chốn để dừng lại. Không cần xa xôi hay kỳ vĩ, chỉ cần một mái ngói đỏ, một hiên nhà nhiều nắng, một chén trà nóng, vài tiếng chim non.
Giữa miền Bắc Bộ ấy, nhà ba gian truyền thống hiện lên như một lựa chọn mộc mạc và an yên – nơi ta có thể trải nghiệm nếp sống xưa, sống chậm, sống thuận tự nhiên, kết nối với thiên nhiên và về lại với chính mình.
Kiến trúc nhà ba gian Bắc Bộ – chạm vào một phần hồn Việt – Không gian ba gian hai chái – giản dị mà đầy kết nối
Nhà ba gian Bắc Bộ gồm gian giữa để thờ cúng, hai gian bên để sinh hoạt và nghỉ ngơi. Các gian liền nhau, không tường ngăn, tạo cảm giác gần gũi, đúng tinh thần “cùng sống, cùng thở” giữa thiên nhiên và con người. Không gian ấy không chỉ để ở mà để sống cùng nhau, để chuyện trò, để cảm nhận từng thay đổi của đất trời qua từng bữa cơm, giấc ngủ, cơn gió.
Gỗ xoan, khung nhà và sự bền bỉ theo thời gian. Người xưa chuộng gỗ xoan ta vì dễ tìm, thơm nhẹ và ít mối mọt nếu được ngâm ao trước khi dùng. Nhà được dựng bằng bốn loại cột: cột cái, cột con, cột hậu, cột hiên – mỗi loại giữ một vị trí riêng, giống như mỗi người trong gia đình đều có vai trò riêng trong việc gìn giữ mái ấm.
Cách dựng nhà “khung trước – tường sau – mái cuối cùng” thể hiện một lối sống cẩn trọng, thuận tự nhiên, không vội vã, mọi thứ cứ từ tốn lớn lên cùng người.
Mái ngói mũi hài – thanh cao như cánh sen, bền bỉ như nếp quê
Ngói mũi hài là loại ngói truyền thống thường dùng trong các ngôi nhà cổ đồng bằng Bắc Bộ. Khi lợp lên mái, từng lớp ngói giống như những cánh sen nở chụm vào nhau, tạo nên vẻ đẹp vừa dân dã, vừa thanh nhã.
Mái ngói dốc lớn giúp thoát nước tốt, và khoảng dưới mái thường được tận dụng làm gác xép để chứa thóc lúa, khoai, ngô – một cách sử dụng không gian thông minh và tự nhiên của người xưa.
Hiên nhà – nơi dừng lại để thở trọn vẹn
Hiên nhà là không gian “đệm” giữa trong và ngoài. Ở đó, người ta ngồi đọc sách, têm trầu, phơi mớ rau chiều, thả hồn nhìn trời mây. Hiên không chỉ che nắng, chắn mưa, mà còn là nơi của sự bình yên, nơi để lặng yên sống chậm.
Nếu có một nơi khiến bạn chậm lại trong thời đại số, thì đó chính là hiên nhà cũ – nơi thiên nhiên, con người và ký ức gặp nhau một cách đầy dịu dàng.
Bếp – giữ lửa, giữ hơi ấm gia đình
Bếp lùi, nền thấp hơn nhà chính, là nơi người mẹ, người bà nhóm lửa. Mùi khói bếp, tiếng nồi gang, ánh lửa chập chờn… tất cả tạo nên một không gian ấm áp, gần gũi mà không nơi nào có thể thay thế được.
Bếp không chỉ nấu ăn. Bếp nấu tình cảm. Bếp là nơi người ta về lại ký ức tuổi thơ mà không cần lý do.
Sân, giếng, cổng – những “tầng ký ức” mở đầu cho một cuộc trở về
Sân gạch đỏ – nơi phơi thóc, chơi ô ăn quan.
Giếng nước đá ong – nơi rửa rau, múc nước, soi mặt.
Cổng gỗ đơn sơ – nơi mẹ đứng đợi con, nơi đứa con xa quê nghẹn ngào khi về…
Tất cả tạo thành một hệ sinh thái sống hài hòa, nơi thiên nhiên không tách biệt con người, mà nâng đỡ họ sống đủ, sống chậm, sống sâu. Ngày nay, nếu bạn muốn trải nghiệm một không gian sống đậm chất Bắc Bộ xưa, có thể ghé qua Nhà Xưa Homestay – một homestay Hà Nội nằm giữa thiên nhiên trong lành, cách phố thị không xa nhưng đủ để bạn chậm lại. Tại đây, một ngôi nhà gỗ ba gian cổ được dựng lại nguyên bản từ làng cổ Đường Lâm gồm cổng đá ong, mái ngói mũi hài, khung gỗ xoan, giường cói, tủ lệch, bàn trà, hiên rộng. Bạn có thể:
- Xay thóc, giã gạo, nấu cơm bếp củi
- Ngồi hiên vẽ gốm, uống trà, nghe tiếng suối
- Nằm võng đọc sách dưới giàn hoa
- Hít thở hương tinh dầu trong không gian gỗ và nến thơm
- Và quan trọng nhất: tìm lại sự bình yên và về với chính mình
Nhà Xưa không sang trọng như resort, nhưng mỗi chi tiết đều được chăm chút để bạn cảm nhận rõ hơi thở của một miền ký ức – mộc mạc, nhẹ nhàng, đầy cảm xúc.
Kiến trúc nhà ba gian Bắc Bộ không chỉ là một kiểu nhà, mà là một lối sống: sống gần nhau, sống cùng thiên nhiên, sống chậm rãi và đầy ý nghĩa.
Nếu một ngày bạn thấy mình cần một nơi để chậm lại, để thở trọn vẹn, để kết nối với đất trời và với chính mình – hãy tìm một hiên nhà cũ, một bếp lửa nhỏ, một nếp nhà ba gian nào đó.
Biết đâu, bình yên bạn tìm kiếm bấy lâu vẫn ở đó, dưới mái ngói xưa, trong hơi khói bếp, và tiếng suối róc rách giữa lòng Nhà Xưa Homestay.